Wat zijn de fiscale gevolgen van echtscheiding bij huwelijkse voorwaarden?

Een echtscheiding heeft niet alleen emotionele, maar ook financiële en fiscale gevolgen. Als u getrouwd bent op huwelijkse voorwaarden, betekent dit dat u en uw partner afspraken hebben gemaakt over de verdeling van uw vermogen. Dit kan invloed hebben op uw belastingaangifte en de hoogte van uw belastingheffing. In dit blog leggen we uit waar u op moet letten bij een echtscheiding bij huwelijkse voorwaarden.

Wanneer bent u geen fiscale partners meer?

Als u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft, bent u in principe fiscale partners voor de inkomstenbelasting. Dit betekent dat u samen aangifte kunt doen en bepaalde inkomsten en aftrekposten onderling kunt verdelen. Dit kan voordelig zijn als u bijvoorbeeld een eigen woning heeft of als een van u meer verdient dan de ander.

Als u gaat scheiden of uit elkaar gaat, bent u geen fiscale partners meer als u aan de volgende twee voorwaarden voldoet:

• Uw advocaat heeft een verzoek gedaan tot scheiding, scheiding van tafel en bed, of om uw geregistreerd partnerschap te laten ontbinden bij de rechtbank.
• U staat niet meer op hetzelfde adres ingeschreven bij de gemeente.

Vanaf het moment dat u geen fiscale partners meer bent, moet u ieder apart aangifte doen en kunt u geen inkomsten en aftrekposten meer verdelen. U moet dan ook rekening houden met de eigen woningregeling, de vermogensrendementsheffing (box 3) en de alimentatie.

Hoe zit het met de eigen woning?

Als u een eigen woning heeft die op naam staat van een of beide partners, moet u afspraken maken over wat er met de woning gebeurt na de scheiding. U kunt bijvoorbeeld besluiten om de woning te verkopen, te verdelen of aan een van de partners toe te wijzen. Dit kan gevolgen hebben voor uw hypotheekrenteaftrek, het eigenwoningforfait en de overdrachtsbelasting.

Het eigenwoningforfait is een percentage van de WOZ-waarde van uw woning dat u moet optellen bij uw belastbaar inkomen in box 1. De hypotheekrenteaftrek is het bedrag dat u mag aftrekken van uw belastbaar inkomen in box 1 als u rente betaalt over een lening die is afgesloten om uw eigen woning te kopen of te verbeteren. De overdrachtsbelasting is een belasting die u moet betalen als u een woning koopt of krijgt.

Als u getrouwd bent op huwelijkse voorwaarden, geldt dat de partner die eigenaar is van de woning het eigenwoningforfait moet aangeven en de hypotheekrenteaftrek mag toepassen. Als beide partners eigenaar zijn, moeten zij het eigenwoningforfait en de hypotheekrenteaftrek naar rato verdelen. Als een van de partners in de woning blijft wonen na de scheiding, kan deze partner het volledige eigenwoningforfait aangeven en de volledige hypotheekrenteaftrek toepassen. De andere partner moet dan zijn of haar aandeel in de woning opgeven als vermogen in box 3.

Als u de woning verkoopt of verdeelt na de scheiding, hoeft u geen overdrachtsbelasting te betalen als u aan bepaalde voorwaarden voldoet. Zo moet er sprake zijn van een echtscheiding of beëindiging van het geregistreerd partnerschap, moet de woning tot het gezamenlijk vermogen behoren of krachtens huwelijkse voorwaarden worden toebedeeld, en moet de woning dienen of hebben gediend als hoofdverblijf van een van de partners.

Hoe zit het met de vermogensrendementsheffing?

De vermogensrendementsheffing is een belasting die u moet betalen over uw inkomen uit uw vermogen, oftewel de grondslag sparen en beleggen (box 3). Dit is de waarde van uw bezittingen min uw schulden en uw heffingsvrij vermogen. U gaat daarbij uit van de situatie op 1 januari van het jaar waarover u aangifte doet. De Belastingdienst belast niet de werkelijke opbrengst, maar een fictief rendement over de waarde van de grondslag sparen en beleggen. Over dit fictieve rendement betaalt u 31% inkomstenbelasting.

Als u getrouwd bent op huwelijkse voorwaarden, moet u uw vermogen verdelen volgens de afspraken die u heeft gemaakt in uw huwelijkse voorwaarden. Dit kan betekenen dat u een deel van uw vermogen moet overdragen aan uw ex-partner of andersom. Dit kan gevolgen hebben voor de hoogte van uw grondslag sparen en beleggen en dus voor de vermogensrendementsheffing die u moet betalen.

De wet bevat speciale bepalingen waardoor de verdeling van het vermogen bij een scheiding zonder fiscale gevolgen kan geschieden. Zo is er bepaald dat de verdeling van de woning bij een scheiding zonder heffing van overdrachtsbelasting kan en wordt de verdeling van lijfrente niet aangemerkt als het genieten van een uitkering. Ook kunt u gebruikmaken van de doorschuifregeling, waardoor u geen belasting hoeft te betalen over de meerwaarde van bepaalde bezittingen die u overdraagt aan uw ex-partner of andersom.

Hoe zit het met de alimentatie?

Als u gaat scheiden of uit elkaar gaat, kan het zijn dat u alimentatie moet betalen of ontvangen. Er zijn twee soorten alimentatie: partneralimentatie en kinderalimentatie. Partneralimentatie is een bijdrage in het levensonderhoud van uw ex-partner. Kinderalimentatie is een bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van uw kinderen.

Als u partneralimentatie betaalt, kunt u dit bedrag aftrekken van uw belastbaar inkomen in box 1. Als u partneralimentatie ontvangt, moet u dit bedrag optellen bij uw belastbaar inkomen in box 1. U betaalt dan dus inkomstenbelasting over de ontvangen partneralimentatie.

Als u kinderalimentatie betaalt of ontvangt, heeft dit geen gevolgen voor uw belastingaangifte. U kunt de betaalde kinderalimentatie niet aftrekken en u hoeft de ontvangen kinderalimentatie niet op te geven. Wel kan het zijn dat u recht heeft op bepaalde heffingskortingen of toeslagen als u kinderalimentatie ontvangt.

Wat is de invloed van het fictief rendement in box 3?

Het fictief rendement in box 3 is het percentage dat de Belastingdienst gebruikt om het inkomen uit uw vermogen te berekenen. Dit percentage wordt ieder jaar opnieuw vastgesteld en is gebaseerd op een gemiddeld landelijk rendement. Het fictief rendement verschilt per soort vermogen (sparen, beleggen of schulden) en per schijf (afhankelijk van de hoogte van uw vermogen).

Het fictief rendement in box 3 kan invloed hebben op uw belastingheffing als u gaat scheiden of uit elkaar gaat bij huwelijkse voorwaarden. Dit komt omdat uw vermogen na de scheiding anders verdeeld kan zijn dan daarvoor. Als u bijvoorbeeld meer spaargeld of minder beleggingen krijgt na de scheiding, kan dit leiden tot een lager fictief rendement en dus tot een lagere belastingheffing in box 3.

Het fictief rendement in box 3 kan ook invloed hebben op de hoogte van de partneralimentatie die u moet betalen of ontvangen. Dit komt omdat het fictief rendement mede bepaalt.

R. Leichel Consultancies, uw vertrouwde belastingconsulent, is gespecialiseerd in een breed scala aan belastingzaken. Wij streven naar het optimaliseren van uw belastingteruggaven, een winst waar u als klant van profiteert. Onze toewijding aan u stopt nooit. Neem contact met ons op voor de hulp die u nodig heeft.